O κόσμος αλλάζει... εσύ;
άρθρο της Ειρήνης Γκαμάνη, φοιτήτριας τμήματος ψυχολογίας ΑΠΘ
“Οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι κρίσιμες”. Πόσες φορές τον τελευταίο χρόνο άκουσες αυτή την φράση; Πόσες στιγμές μέσα στην ημέρα, την εβδομάδα ή τον μήνα σκέφτηκες ότι δεν αντέχεις άλλο; Είναι κοινά αποδεκτό ότι η σημερινή πραγματικότητα γράφει ιστορία.
Η πανδημία, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας, προκάλεσε κοινωνική, επαγγελματική, οικονομική, εκπαιδευτική δυσφορία. Ο κόσμος έμαθε την κοινωνική απόσταση, το να “μένει σπίτι” και πολλές φορές να μένει μόνος, να κάθεται άεργος σπίτι και να λαμβάνει επιδόματα, να ενημερώνει κάποιον “13033” για κάθε του κίνηση, να έρχεται καθημερινά αντιμέτωπος με τον φόβο του θανάτου…. Αυτά είναι τα δεδομένα, το ζητούμενο είναι πώς θα επανέλθουμε στην κανονικότητα, πώς θα βγούμε δυνατότεροι από αυτή την κρίση.
Η έννοια της κρίσης έχει αποδοθεί με ποικίλους ορισμούς. Σύμφωνα με Allen, Jerome, White, Marston, Pope και Rawlins (όπως αναφέρεται από Χρυσή Γ. Χατζηχρήστου, 2014) η κρίση αφορά μία προσωρινή κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από αισθήματα αναστάτωσης και αποδιοργάνωσης σε συνδυασμό με την αδυναμία του ατόμου να χειριστεί την κατάσταση με γνώριμες μεθόδους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την κατάληξη σε ένα διαφορετικό αποτέλεσμα (σε σχέση με τις ίσως παρόμοιες καταστάσεις του παρελθόντος), είτε θετικό είτε αρνητικό.Είναι αξιοσημείωτο ότι σε αυτές τις περιστάσεις τα κύρια συναισθήματα του ατόμου είναι: εξάντληση, ανεπάρκεια, σύγχυση, άγχος και το αίσθημα ότι είναι αβοήθητο (Χρυσή Γ. Χατζηχρήστου, 2014). Πόσα από αυτά τα συναισθήματα σας είναι γνώριμα; Πόσες φορές την τελευταία εβδομάδα αισθανθήκατε κάποιο από αυτά να σας κατακλύζει;
Το παρόν άρθρο δεν έχει σκοπό την όξυνση και υπενθύμιση αυτών των συναισθημάτων, αλλά την δημιουργία μίας αποτελεσματικής εργαλειοθήκης για την αντιμετώπιση των παραπάνω συναισθημάτων:
Ψυχική Ανθεκτικότητα
Σύμφωνα με Luthar 2006, Luthar, Cicchetti & Becker 2000, Masten 2001,2007 και Rutter, 2006 (όπως αναφέρεται από Χρυσή Γ. Χατζηχρήστου,2014) η ψυχική ανθεκτικότητα αφορά ένα σύνολο δεξιοτήτων το οποίο διακατέχεται από θετικούς τύπους προσαρμογής σε συνθήκες αντιξοότητας και αποτελεί δυναμική διαδικασία. Η έννοια αυτή περιλαμβάνει τους προστατευτικούς παράγοντες: ατομικοί, οικογενειακοί, περιβαλλοντικοί. Με απλά λόγια είναι σημαντική η ενίσχυση των προσαρμοστικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας του ατόμου καθώς και η δημιουργία (ή ανάπτυξη αν υπάρχει ήδη) ενός δικτύου κοινωνικού το οποίο παρέχει στο άτομο ασφάλεια, αυτοπεποίθηση, θετική αυτό-εικόνα κ.ο.κ. Καθώς καταλυτικό ρόλο διαδραματίζει και η οικογένεια με την οποία πολλοί κλήθηκαν να περάσουν περισσότερο χρόνο (μένοντας σπίτι) και επιπλέον κάποιοι χρειάστηκε να επιστρέψουν και στο πατρικό τους (λόγω καραντίνας). Το θετικό κλίμα ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας προάγει ένα αίσθημα ηρεμίας καθώς κάνει τα άτομα να μην νιώθουν αβοήθητα. Η οικογένεια αποτελεί πολλές φορές την μικρογραφία της κοινωνίας (είναι και το πρώτο σύστημα στο οποίο αναπτύσσεται ο άνθρωπος), συνεπώς όσα συναισθήματα γεννώνται εκεί μπορούν να αποτελέσουν όπλο για την επιβίωση στην κοινωνία.
Ανακάλυψη Νέων Ενδιαφερόντων
Ανά τα χρόνια ακούγεται συχνά από κυρίως ενήλικα εργαζόμενα άτομα ότι δεν έχουν χρόνο για τον εαυτό τους. Τώρα έχεις, αξιοποίησε τον! Πληθώρα δραστηριοτήτων για δημιουργία ποιοτικού χρόνου. Διάβασε το βιβλίο που ποτέ δεν πρόλαβες, δες την ταινία που ήσουν πάντα κουρασμένος για να δεις μέχρι το τέλος, ξεκίνα μία υγιεινή διατροφή και γυμναστική γιατί τώρα έχεις χρόνο. Κάνε ένα παζλ, παίξε ένα επιτραπέζιο με τα παιδιά σου για τα οποία ήσουν συχνά κουρασμένος….Και πολλά ακόμα.
Επένδυση στο Μέλλον
Ευκαιρία είναι να παρακολουθήσεις το σεμινάριο που ήταν -για παράδειγμα- στην Αθήνα και δεν μπορούσες να πας. Ευκαιρία είναι να διαβάσεις λίγο περισσότερο με δεδομένο ότι δεν χάνεις χρόνο και δεν κουράζεσαι στην διαδρομή για το πανεπιστήμιο. Μπορείς να παρακολουθήσεις αυτή την ημερίδα στο σπίτι σου πια, που λόγω δουλειάς δεν μπορούσες να παρευρεθείς.
Όταν η δυσλειτουργική αυτή συνθήκη τελειώσει, το ζητούμενο είναι να μην έχει απώλειες, να μην έχουμε χάσει ένα κομμάτι του εαυτού μας, αλλά να ανακαλύψουμε ακόμα ένα! Δεν πρέπει να συνηθίσουμε να μένουμε μόνοι. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον και κάποια στιγμή θα το ξαναθυμηθούμε στην πράξη. Η επανένταξη θα έρθει και πρέπει να προετοιμαστούμε για να είμαστε καλύτεροι με τους ανθρώπους που απομακρυνθήκαμε λόγω συνθηκών.
Θα ξαναχτυπήσει το τηλέφωνο για να πας με τον κολλητό σου για καφέ ή ποτό, μην το ακυρώσεις με την πρόφαση της κούρασης.
Θα επιτραπούν και πάλι οι μετακινήσεις εκτός νομού και εκτός χώρας, πάνε εκείνο το ταξίδι για το οποίο παραπονιέσαι ότι δεν μπορείς να πας τώρα.
Αγκάλιασε σφιχτά τους ανθρώπους που σου λείπουν τώρα και μην το αφήσεις για αύριο.
Κάνε εθελοντισμό βοηθώντας άτομα κοινωνικά απομονωμένα γιατί τώρα ξέρεις πως νιώθουν.
Γίνε παραγωγικός, γιατί ξεκουράστηκες αρκετά.
Τίποτα δυσάρεστο δεν κράτησε για πάντα, όταν έρθει η άρση των μέτρων προσπάθησε να είσαι δυνατότερος από ότι σήμερα…αλλιώς απλά έχασες έναν χρόνο από την ζωή σου…Μην το επιτρέψεις στον εαυτό σου αυτό!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Χατζηχρήστου Χρυσή Γ.(2014). Συμβουλευτική στην σχολική κοινότητα. Αθήνα: εκδόσεις Gutenberg.